Next checkt: Waarom vrouwen minder verdienen

De aanleiding

Door het hele land zijn op het moment posters te zien van een vrouw die met haar hoofd diep in een archiefkast hangt. Ze is duidelijk op zoek naar iets. Waarnaar? Dat vertelt de tekst op de poster: „Waar is mijn 300.000 euro?”De campagne is van WOMEN Inc., dat zich inzet voor vrouwenemancipatie op de werkvloer. De organisatie stelt dat vrouwen in een werkleven gemiddeld 300.000 euro minder verdienen dan hun mannelijke collega’s. Volgens WOMEN Inc. maken vrouwen salaristechnisch gezien slechtere keuzes dan mannen. Zo zouden ze vaker parttime werken, minder vaak een leidinggevende functie hebben, kiezen voor een baan in een kleiner bedrijf. Ook zouden ze minder extra cursussen volgen, vaker hun loopbaan onderbreken en minder vaak een vast contract hebben. Dat zijn nogal wat aannames. We checken er twee.

‘Vrouwen verdienen gemiddeld in een werkleven 300.000 euro minder dan mannen, door hun eigen keuzes’

We bellen met Anneloes Leijsen van WOMEN Inc. Die vertelt dat het bedrag van drie ton is gebaseerd op onderzoek van de Stichting Loonwijzer, die via de website Loonwijzer.nl data van 185.000 werkende Nederlanders verzamelde (over 2013). Een concrete berekening van hoe het bedrag tot stand kwam, kan de stichting ons niet laten zien. Die is er namelijk niet. Volgens onderzoekster Paulien Osse is er veel meer dan één berekening aan voorafgegaan: „Hele data-analyses en vele rapporten.”

Maar helaas, het is ingewikkelder. De drie ton loonverschil van WOMEN Inc. is terug te voeren op wat verklaarbare redenenworden genoemd, zegt Anneloes Leijsen: de ongunstige keuzes die vrouwen zelf maken, zoals vaker werken in parttime. Daarnaast is er ook een onverklaarbare reden die maakt dat vrouwen minder verdienen: discriminatie. De CBS-cijfers gaan over beide categorieën. De vraag is dus hoe het bedrag van 381.000 euro moet worden onderverdeeld.

In 2012 was het uurloon van een vrouw gemiddeld zo’n 18 procent lager dan dat van mannen. Daarvan betrof 10 procent verklaarbare redenen en 8 procent onverklaarbare. Laten we die percentages los op het bedrag van 381.000 euro, dan komen we uit op ongeveer 169.300 euro verschil door onverklaarbare redenen en 211.700 euro door verklaarbare redenen. En dat laatste is waarover WOMEN Inc. het zei te hebben.

Maar dit is rekenen op de achterkant van een bierviltje, met (deels) behoorlijk verouderde cijfers. Ook het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Centraal Planbureau (CPB) hebben geen beter, recenter cijfermateriaal. En omdat Stichting Loonwijzer geen helder inzicht kan geven in haar berekening, beoordelen we deze stelling als niet te checken.

‘Vrouwen werken vaker in kleine bedrijven, waar minder geld valt te verdienen’

WOMEN Inc. baseert zich voor deze stelling op gegevens van Loonwijzer en het rapport De loonkloof tussen mannen en vrouwen van het Amsterdams Instituut voor ArbeidsStudies (AIAS) van de Universiteit van Amsterdam. In dat onderzoek is te lezen dat bedrijfsgrootte van invloed is op het uurloon: hoe groter het bedrijf, hoe meer je er verdient.

Is dat inderdaad zo? Ja. Als je de meest recente cijfers (2012) van het CBS erbij pakt, klopt dit over het algemeen. Daar is te zien dat bij een groot bedrijf (hier gaan ze uit van 100 werknemers of meer), vrouwen ongeveer 20 euro per uur en mannen 24 euro per uur verdienen. Bij een klein bedrijf (tot 10 werknemers) is dat gemiddelde voor vrouwen zo’n 16 euro per uur en voor mannen 23 euro per uur.

Maar werken meer vrouwen in kleine bedrijven? Nee. Als je kijkt naar het aantal vrouwen dat in een klein bedrijf werkt (517.000), dan zijn dat er minder dan het aantal mannen (653.000). Kijk je naar de aantallen in grote bedrijven dan is het aantal vrouwen juist in de meerderheid (2.471.000 vrouwen tegenover 2.354.000 mannen).

Dat er in kleine bedrijven minder geld valt te verdienen klopt, maar volgens de cijfers van het CBS klopt het niet dat vrouwen vaker werkzaam zijn in kleine bedrijven. We beoordelen deze stelling daarom als half waar.